Statiegeld zorgt ervoor dat mensen hun lege flesjes en blikjes inleveren. Dit leidt tot:
Minder zwerfafval
Plastic flesjes en blikjes zijn verantwoordelijk voor zo’n 40% van het volume van zwerfafval en een deel van de plastic soep in zeeën en oceanen. Om de straten, de grasbermen en de rivieren schoon te krijgen, is statiegeld een bewezen effectief systeem dat het aantal flesjes en blikjes in het zwerfafval tot wel 90% kan verminderen. Lees hier meer over het aandeel van flesjes en blikjes in zwerfafval
Minder dierenleed en -sterfte
Zwerfafval komt vaak in de natuur terecht. Koeien en andere landdieren worden ziek of sterven als stukjes blik en plastic via hun voedsel in hun lichaam terechtkomen. In de zeeën en oceanen brengt zwerfafval op grote schaal schade toe aan vissen, vogels en andere zeedieren, die erin verstrikt raken of er in stikken. Lees hier meer over dierenleed veroorzaakt door zwerfafval
Besparingen op schoonmaakkosten van openbare ruimte
Lokale overheden proberen hun grondgebied netjes te houden maar kijken aan tegen een torenhoge factuur voor het opruimen van zwerfvuil, dat voor 40 procent van het volume uit drankverpakkingen bestaat. Statiegeld verlaagt de schoonmaakkosten van het opruimen van zwerfafval en het leegmaken van openbare afvalbakken. Minder lege verpakkingen die opgeruimd of opgehaald moeten worden door de gemeentediensten leidt tot een directe besparing voor de lokale belastingbetaler. Vlaamse gemeenten zouden jaarlijks 20,1 miljoen euro kunnen besparen op de opruimkosten. Voor Nederlandse gemeenten loopt de mogelijke besparing zelfs op tot 80 miljoen euro jaarlijks. Lees hier meer over de kosten van zwerfafval.
Gedragsverandering
De vele bewustwordingscampagnes om mensen hun afval te doen scheiden, kosten vooral veel geld. Helaas blijven de straten, pleinen en stranden blijven vervuild met blikjes en flesjes. Via statiegeld krijgen mensen hun geld terug. Dat is een sterke financiële stimulans om lege drankverpakkingen terug te brengen naar de winkel, in plaats van ze weg te gooien of achter te laten. Statiegeld leidt dus meteen tot de gewenste gedragsverandering. Dat het werkt, blijkt in landen zoals Duitsland en Noorwegen waar statiegeld al is ingevoerd en de recyclingpercentages oplopen tot meer dan 90 procent. Lees hier waarom alleen bewustwordingscampagnes niet voldoende zijn om zwerfafval terug te dringen
Meer en betere recycling en daarmee lager materiaalgebruik
De Europese Commissie, de Nederlandse en de Belgische regeringen hebben hoge ambities op het gebied van de circulaire economie. Doordat er met het statiegeldsysteem een monostroom PET wordt ingezameld, wordt de hoogste kwaliteit gerecycled materiaal verkregen. In Nederland halen de kleine PET-flessen, waar geen statiegeld op zit, slechts een recyclepercentage van 58 procent (vermoedelijk een overschatting). Vergelijk dit met het retourpercentage voor grote PET-flessen waar wel statiegeld op zit: ongeveer 95 procent. De lege PET-flessen belanden niet in een zak met allerlei andere, vaak sterk vervuilde, plastics, maar worden relatief schoon ingenomen. Daardoor kan van het ingenomen materiaal hetzelfde product worden gemaakt, ook wel bottle-to-bottle recycling genoemd. In Duitsland, waar statiegeld op alle grote en kleine PET-flessen zit, wordt zelfs 96 tot 98 procent van de PET-flessen gerecycled. Lees hier meer over de circulaire economie
Een bijdrage aan de klimaatdoelstellingen
De klimaatdoelstellingen vereisen dat er minder CO2 wordt uitgestoten..Aluminium blikjes hebben een zeer hoge CO2 voetafdruk als ze niet goed worden gerecycled. Ook de ontginning van nieuwe materialen (virgin materialen) en het verbranden van afval zorgen voor een CO2-uitstoot. Kort geleden werd ontdekt dat plastic dat blootgesteld wordt aan zonlicht, bijvoorbeeld doordat het als zwerfafval in de zee dobbert of in het milieu ligt, de broeikasgassen methaan en ethaan produceert. Met statiegeld op PET-flessen en blikjes met statiegeld wordt op deze verschillende vlakken de uitstoot van broeikasgassen verminderd.
Statiegeld werkt
Dat statiegeld op plastic flessen en blikjes werkt, bewijzen de 39 landen en regio’s waar het al ingevoerd is.
Van Zweden tot Australië en van Duitsland tot Californië zien we recyclingcijfers van PET-flessen en blikjes van meer dan 90 procent. In deze landen is bewezen dat statiegeld een structurele oplossing is om zwerfafval te verminderen en recycling te verbeteren. In Europa alleen al hebben meer dan 115 miljoen mensen toegang tot een statiegeldsysteem voor PET-flessen en blikjes. Deze bestaande statiegeldsystemen zijn kostenefficiënt en technisch en juridisch solide gebleken.
In Europa kiezen steeds meer landen voor statiegeld. In september 2017 meldde de premier van Schotland dat ze op korte termijn een een statiegeldregeling (deposit return scheme) invoert. Dit besluit is voorafgegaan door jarenlang campagne voeren door maatschappelijke en milieu-organisaties, bedrijven en lokale overheden onder de noemer Have You Got The Bottle. Uiteindelijk gaf Coca-Cola Schotland zijn verzet op en sprak zich openlijk uit als voorstander van statiegeld. Ook Malta wil snel werk maken van de invoering van statiegeld. In maart 2018 kondigde de regering van Engeland aan een statiegeldsysteem in te gaan voeren voor plastic, blik en glazen drankverpakkingen.
De landen in groen hebben statiegeld op grote en kleine PET-flessen en blikjes. In de landen in oranje is de intentie uitgesproken om het binnen nu en enkele jaren in te voeren.
Nederland is geel, aangezien daar wel statiegeld op grote PET-flessen bestaat maar niet op kleine PET-flesjes en blikjes. In maart 2018 werd bekend dat het Nederlandse kabinet het bedrijfsleven twee jaar de tijd geeft om beter te gaan recyclen en het aantal flesjes in het zwerfafval met 70-90% te verminderen. Lukt dan niet, dan komt er vanaf 2021 statiegeld op plastic flesjes. Lees hier de brief aan de Tweede Kamer en het artikel in Trouw.
Zijn er goede alternatieven voor statiegeld?
Andere inzamelsystemen voor plastic en blik, zoals Plastic Heroes in Nederland of de blauwe zak in Vlaanderen, evenaren niet de hoogte van de respons en zuiverheid van inzameling via een statiegeldsysteem. Wel kunnen ze parallel aan statiegeld blijven bestaan voor de inzameling van overige plastics, maar ze vormen voor statiegeld op PET-flessen en blikjes geen goed alternatief. Ook in andere landen met statiegeld, zoals Duitsland, bestaat er naast statiegeld een parallel inzamelsysteem voor overige plastics, Der Grüne Punkt.