De wens om het klimaatprobleem en luchtvervuiling in te perken in combinatie met subsidies vanuit de overheid hebben de afgelopen jaren tot een stijging geleid van het aantal elektrische auto’s in Nederland en Vlaanderen.
In elke elektrische auto zit een autobatterij die al snel 300 kilogram weegt en voor meer dan 50 procent uit metalen, zoals lithium en kobalt, bestaat. Na 8 tot 10 jaar loopt het vermogen van de batterij en dus ook bereik van de auto dusdanig achteruit waardoor die vervangen moet worden.
De winning van de gebruikte ruwe grondstoffen kost veel energie en leidt tot milieuschade: zo leidt het winnen van grafiet en kobalt tot lucht- en waterverontreiniging, en gaat het oppompen en schoonmaken van lithium gepaard met grote waterverspilling. De toename van het aantal elektrische auto’s betekent dat de vraag naar de benodigde grondstoffen verder stijgt. Door de sterke groei in het aantal elektrische auto’s groeit ook de hoeveelheid afval van de batterijen. Door de grote en zware batterijen te hergebruiken en te recyclen verminderen we de afhankelijkheid van virgin grondstoffen en kan veel milieuwinst worden geboekt.
Maar over de mogelijkheden om de autobatterijen te hergebruiken of recyclen, is nog te weinig nagedacht. We zien dat de overheid enerzijds de verkoop elektrische voertuigen stimuleert via het beleid, maar anderzijds nog geen grondstoffenbeleid voor de batterijen heeft. Dit brengt het gevaar met zich mee dat recycling gedreven zal worden door de marktprijzen voor de gebruikte grondstoffen. Omdat de recycling van de veelgebruikte lithium-kobaltbatterijen op dit moment meer kost dan dat het oplevert, is er geen financiële prikkel die deze markt stimuleert. Om recycling te realiseren, is dus beleid nodig.
De huidige regelgeving vanuit de Europese Unie stimuleert recycling onvoldoende. Er zijn streefcijfers vastgesteld voor het hergebruik/terugwinning en hergebruik/recycling van autowrakken (respectievelijk 95% en 85% van het totaalgewicht) en voor de recycling van industriële batterijen, waar autobatterijen onder vallen (minstens 50% van het batterijgewicht). De autobatterij telt echter niet mee als onderdeel van het autowrak waardoor de 95% doelstelling niet van toepassing is. De 50% doelstelling wordt nagenoeg gehaald door de bedrading en het omhulsel van de autobatterij te recyclen. De grondstoffen waarmee met recycling veel milieuwinst te boeken valt zoals lithium, kobalt en grafiet, worden daardoor vaak niet teruggewonnen.
In 2017 deed Recycling Netwerk onderzoek naar autobatterijen in elektrische voertuigen en de milieu-impact van dit productsysteem. Recycling Netwerk verkreeg op deze manier inzicht in onder andere: het aantal elektrische voertuigen op de markt; welke grondstoffen in de autobatterij worden toegepast en in welke hoeveelheid; de milieu impact door winning en niet-recyclen van grondstoffen; en de huidige stand van zaken omtrent recycling en hergebruik. Op basis van dit onderzoek zijn er ook al eerste stappen gezet in het intern formuleren van aanbevelingen die Recycling Netwerk zou kunnen uitdragen om milieuwinst te genereren.
In 2018 maakt Recycling Netwerk de stap om met de opgedane kennis het productsysteem van autobatterijen voor elektrische auto’s te verduurzamen.