Vandaag trekken duizenden mensen de straat op om zwerfafval op te ruimen. In een paar uur tijd plukken ze duizenden kilo’s troep van de straat. Door hun inzet worden we even bevrijd van het zwerfafval in de straat. Maar voor hoe lang?
18 september 2017 We vinden het oprecht mooi om te zien dat mensen meedoen aan Keep It Clean Day en de jaarlijkse World Cleanup Day. Deze acties mobiliseren overtuigde vrijwilligers die de beste bedoelingen hebben om hun wijken en de natuur proper te krijgen.
Toch hebben we gemengde gevoelens bij de communicatie die Nederland Schoon rond deze acties doet. Nederland Schoon is een stichting die wordt gefinancierd door het verpakkende bedrijfsleven. Deze stichting stelt de opruimacties voor als de ultieme oplossing voor zwerfvuil.
Nederland Schoon voert bewustwordingscampagnes, maar houdt zich ver van maatregelen die de leefomgeving preventief en structureel schoner houden. Coca-Cola zit in de Raad van Toezicht van Nederland Schoon. Het doet ons vermoeden dat de multinational hier enkel aan meedoet omwille van zijn imago.
Verantwoordelijkheid
Drankenproducenten zoals Coca-Cola zijn immers verantwoordelijk voor de vele lege blikjes en flesjes die rondslingeren. De hele voedingsindustrie zet het laatste decennium keihard in op on the go-consumptie. Zij delen jaarlijks 2,7 miljard eenmalig bruikbare blikjes en flesjes uit aan de Nederlandse consument .
Maar de drankindustrie neemt geen verantwoordelijkheid voor wat er na gebruik met de verpakking gebeurt. De boodschap is: “Hier is je drankje, drink het op, wat je daarna doet met het lege flesje kan ons niets schelen.” Maar zo belanden jaarlijks tot wel 156 miljoen blikjes en 98 miljoen flesjes in het zwerfafval . Het opruimen hiervan laten ze over aan de gemeenten, en aan vrijwilligers die zwerfafval oprapen.
Met de kraan van meer dan 5 000 flesjes en blikjes per minuut wagenwijd open, wekt het eigenlijk weinig verbazing dat er zoveel troep rondslingert. Opruimacties zijn dan wel goed bedoeld. Maar helaas blijven ze meestal dweilen met de kraan open.
Voorkomen is beter dan genezen
Bovendien verzetten Coca-Cola en andere drankenproducenten zich tegen de invoering van statiegeld. Ze doen dit enkel omdat ze hun winstcijfers belangrijker vinden dan de leefomgeving.
Statiegeld is het meest doeltreffende en meest preventieve middel tegen het aandeel van blikjes en flesjes, 40 procent van het zwerfafval. Een nieuwe studie, in opdracht van demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma, concludeert dat statiegeld de hoeveelheid zwerfafval decimeert. Noorwegen en Duitsland laten zien dat met statiegeld een indrukwekkende 95 procent van de blikjes en flesjes terugkeert naar de supermarkt. In Nederland zouden daarmee de uitgaven van de gemeenten voor het opruimen van zwerfvuil tot 80 miljoen euro per jaar dalen. Dat is goed nieuws voor de begroting van de gemeenten. En dus goed nieuws voor elke belastingbetaler.
Goede bedoelingen
Daarom hebben we gemengde gevoelens vandaag.
We vinden het geweldig dat mensen in het kader van Keep It Clean Day en World Cleanup Day hun leefomgeving schoner willen maken. Een propere leefomgeving is ook onze missie als milieuorganisatie.
Maar zolang er miljoenen drankverpakkingen worden verkocht die waardeloos zijn als ze leeg zijn, zal er steeds weer troep bijkomen.
Het is dan ook heel jammer dat Coca-Cola Nederland, via haar zetel in de Raad van Toezicht van Nederland Schoon, wel voluit oproept om te dweilen, maar tegelijkertijd samen met andere drankenproducenten (met haar verzet tegen statiegeld) de kraan wijd open houdt .
Coca-Cola Schotland doet het anders
Dat het anders kan, bewijst Coca-Cola Schotland, die begin dit jaar haar verzet tegen statiegeld liet vallen. Dit leidde ertoe dat de Schotse first minister Nicola Sturgeon vorige week aankondigde dat er statiegeld komt in Schotland.
Je mag er zeker van zijn dat er binnenkort minder opruimacties nodig zijn in Schotland. Want flesjes en blikjes staan voor 40 procent van het zwerfafval. Net zoals in Duitsland en Noorwegen, die al jaren statiegeld kennen, zullen er in Schotland geen blikjes of flesjes meer rondslingeren. En dat het hele jaar door. Zo hopen we dat de duizenden vrijwilligers die vandaag op pad zijn, beloond worden met een propere omgeving – het hele jaar door.